سیم مفتول یکی از پرمصرف ترین محصولات فولادی است که سطح مقطع آن معمولا بین 0.4 تا 4 میلیمتر متغیر می باشد. این محصول طی فرآیند کشش و نورد گرم تولید می شود و جنس آن عموما از فولاد کم کربن می باشد. به دلیل تنوع زیاد در سیم مفتول های تولیدی، گرید های مختلفی از این محصول موجود است که هر کدام از این گریدها حاوی میزان مشخصی از کربن و دیگر عناصر آلیاژی می باشند. به عنوان مثال برخی از گرید های فولاد استفاده شده در تولید سیم مفتول، استاندارد DIN EN ISO 16120-2 با جنس C32D، استاندارد ASTM A510M با جنس 1008 و استاندارد GOST30136 با جنس Ct0M هستند. در بازار مفتول فولادی به دو صورت خام (مفتول سیاه) و گالوانیزه عرضه می گردد.
انواع مفتول
همانطور که گفتیم مفتول ها با توجه به جنسشان تنوع زیادی دارند. در این بخش انواع مفتول فولادی را بررسی خواهیم کرد.
مفتول سیاه
مفتول سیاه یا مفتول آرماتور بندی نوعی از سیم مفتول فولادی می باشد که می تواند به خوبی خم و تابیده شود. در واقع این مدل از سیم مفتول به دلیل مقاومتش، قابلیت تابیده شدن، بافته شدن و دوباره به حالت اول باز گردیده شدن را دارد. مفتول سیاه را از جنس فولاد کم کربن می سازند به همین خاطر پلاستیسیته آن بالا می باشد. از مشخصه های مفتول سیاه می توانیم به خوب بودن شکل پذیری آن اشاره کنیم. علاوه بر این، مفتول سیاه به دلیل نداشتن هیچ گونه پوششی به شدت در معرض خوردگی قرار می گیرد. همچنین اگر مفتول سیاه را در معرض هوا قرار دهید معمولا زنگ می زند. آثار زنگ زدگی همواره بر روی این نوع مفتول به صورت لکه های قرمز رنگی مشخص می شود. در تصویر شماره 3 یک کلاف مفتول سیاه نشان داده شده است.
مفتول گالوانیزه
مفتول گالوانیزه را از گالوانیزاسیون مفتول سیاه به دست می آورند. معمولا برای محیط های مرطوب از این نوع مفتول استفاده می کنند. مفتول گالوانیزه به دو صورت گالوانیزه گرم و سرد تولید می شود که مفتول بدست آمده از فرایند گالوانیزه گرم کیفیت بالاتری نسبت به مفتول گالوانیزه سرد دارد.
مفتول گالوانیزه گرم
فرایند گالوانیزه گرم به این صورت است که سیم مفتول سیاه در وان مذاب از فلز روی غوطه ور می گردد و گالوانیزاسیون با عمق زیادی در سطح فلز اعمال می شود. به محصول حاصل از این فرایند سیم مفتول گالوانیزه گرم می گویند.
مفتول گالوانیزه سرد
سیم مفتول گالوانیزه سرد با استفاده از روش الکترولیز بدست می آید که در این روش سیم مفتول سیاه را آبکاری می نمایند. عمق گالوانیزاسیون در این حالت کمتر از گالوانیزاسیون گرم است. در تصویر شماره 4 می توانید سیم مفتول گالوانیزه سرد و گالوانیزه گرم را مشاهده کنید.
سیم مفتول پی وی سی
مفتول پی وی سی طی فرایند پوشش دهی مفتول سیاه با مواد پی وی سی بدست می آید. عملیات پوشش دهی مفتول با استفاده از دستگاه روکش مفتول انجام می شود. این نوع مفتول دارای مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ زدگی می باشد. علاوه بر این قابلیت شکل پذیری در این محصول بسیار زیاد است.
سیم مفتول استینلس استیل
نوع دیگری از سیم مفتول فولادی که مقاومت زیادی هم در برابر زنگ زدگی دارد سیم مفتول استینلس می باشد. این نوع سیم قیمت بالاتری نسبت به سیم مفتول سیاه و حتی سیم مفتول گالوانیزه دارد. در مقایسه با محصولات فولادی تولید شده از فولاد کربنی، محصولاتی که از جنس فولاد زنگ نزن هستند دارای قیمت بیشتری هستند ولی زمان هایی که به لحاظ مهندسی و اقتصادی چاره ای به غیر از استفاده از سیم مفتول استینلس استیل نداریم، این نوع محصول را بکار می بریم. سیم مفتول استینلس استیل به نام سیم مفتول نگیر هم در بازار رایج می باشد.
کاربرد سیم مفتول
در مورد کاربردهای سیم مفتول نمی توان به یک جمع بندی کلی رسید. به دلیل انعطاف این محصول کاربردهای زیادی برای سیم مفتول در نظر گرفته می شود. همچنین دامنه ی جنس سیم مفتول ها باعث گسترده شدن بیشتر کاربردهای آن می گردد.
موارد زیر که به عنوان برخی از کاربردهای سیم مفتول مطرح هستند، به طور کلی بیان شده و هر کدام بسته به نوع سیم مفتول محدودیت هایی دارند. مثلا برای بستن قالب به صورت موقت نیازی نیست از سیم مفتول گالوانیزه استفاده کرد و یا زمانی که هدف تولید مش پرسی می باشد استفاده از سیم مفتول های بسیار نرم با ضخامت پایین امکان پذیر نیست. بنابراین نوع سیم مفتول را باید متناسب با کارآیی آن انتخاب کرد. لیست زیر تعدادی از کاربردهای رایج سیم مفتول را نشان می دهد:
- تولید فنر
- تولید سیم جوش
- بستن رابیتس گالوانیزه
- بستن قسمت های مختلف آرماتور
- بستن قسمت های مختلف قالب برای محصور کردن محوطه بتن ریزی
- تولید سیم خاردار های خطی و حلقوی به عنوان سیم راسته و یا خار مربوط متصل به آن
- تولید انواع توری اعم از توری حصاری، توری مرغی، توری گابیون، توری فرنگی و توری پرسی
نحوه تولید سیم مفتول
سیم مفتول ها براساس نحوه تولیدشان به دو دسته ی سیم مفتول فابریک و سیم مفتول کششی طبقه بندی می شوند. سیم مفتول فابریک با استفاده از فرآیند نورد گرم مستقیما در کارخانه تولید شده و به همان صورت در بازار عرضه می شود.
در فرایند تولید سیم مفتول کششی، بعد از تهیه بیلتی از جنس فولاد، آن را در دستگاه های نورد مخصوص قرار داده و عملیات کشش سرد به تدریج بر روی آن اعمال می شود. بسته به ضخامت نهایی سیم مفتول مورد نظر، تعداد عملیات کشش می تواند متفاوت باشد. در واقع هرچه مفتول نازک تری لازم داشته باشید میزان کشش سرد بیشتری باید اعمال شود.